THUẾ MÔI TRƯỜNG TRÊN XĂNG - HỢP LÝ HAY BẤT HỢP LÝ*

Vt: Một cách phân tích để thấy căn nguyên của vấn đề!
--------------------------------------------------------------------------
 Phạm Lê Quốc Việt

Đứng ở khía cạnh kinh tế học công, thì chỉ có thuế môi trường trên xăng dầu là thuế hợp lí nhất còn các loại thuế khác không có logic để đánh thuế.

Trước hết, tôi tiêu thụ xăng là do nhu cầu kiếm thu nhập trong khi tìm kiếm thu nhập thì tôi thải ra một khối lượng khí thải phương hại đến môi trường và thường được gọi là "yếu tố ngoại lại tiêu cực (negative externality)" trong kinh tế học công. Để khắc phục điều này thì tôi phải trả một phần tăng thêm trên mỗi lít xăng để nhằm phục hồi lại môi trường do mỗi lít xăng làm phương hại. 

Cái khó là là việc tính toán qui ra 1 lít xăng làm hại đến môi trường bao nhiêu. Thực ra điều này không khó với kỹ thuật tính toán. Các nhà khoa học môi trường có thể đo được những gì thải ra trong 1l xăng và các nhà kinh tế dùng tính toán để qui thành tiền mặt. Không có thể qui ra đến 100% chính xác thì cũng là đáng chấp nhận hơn là chẳng qui ra được gì cả. Đưa ra một mức thuế và gắn vào cái tên "thuế bảo vệ môi trường" không có cơ sở tính toán lại càng vô lí.

Kinh tế công gọi là nguyên tắc cân bằng (principle of equivalence) hay đơn giản là pollutor -payer (Người gây ô nhiễm là người trả tiền). Không gây ô nhiễm khỏi trả nên thuế này là do người mua xăng trả mà thôi. Kế đến là thuế này chỉ dùng cho mục đích duy nhất : phục hồi môi trường bị tác hại do khi thải từ tiêu thụ xăng mà thôi. Nên, chẳng có lí do gì để đánh các loại thuế khác, ngay cả khi bạn gọi là "thuế giúp người nghèo" thì nó vẫn phản logic 

Như vậy, trong 8.000 thuế kia thì chỉ có 1.000 là hợp lí về mặt logic đánh thuế. Còn 7.000 còn lại cho các loại gì gì đó là vô lí hoàn toàn. Còn liệu 1.000 có chính xác với 1.000 đơn vị môi trường bị thiệt hại do 1l xăng gây ra không, điều này chưa có bất cứ tài liệu khoa học đáng tin cậy nào của Vn minh chứng, và 3.000 tăng thêm cũng không có. Nói chung là các cụ nói bao nhiêu thì em biết bấy nhiêu Biểu tượng cảm xúc grin. Kế đến 1.000 có chính xác là chi cho khắc phục môi trường bị phương hại /mỗi lít xăng hay không hay dùng vào việc khác? 

Như ở Thụy sĩ, một trong nhưng nguyên tắc kế toán nhà nước là "Non effection". Nói khác đi là : Nếu khoản tiền x dùng cho mục đích X, thì cấm không được dùng cho mục đích khác, hay nếu 1.000 đồng theo đúng logic khắc phục môi trường thì cấm các viên chức không được dùng cho bất kì mực đích nào khác. 
 Xem thêm: https://www.pvoil.com.vn/…/moi-lit-xang-cong-8000-d…/249/947    để thấy thêm sự bất hợp lý

--------------------------------------
* Tựa bài do Vt đặt